O języku bułgarskim

Bułgarska cyrylica

Bułgaria jest ojczyzną alfabetu, który obecnie przyjął formę cyrylicy. Jej pierwotna forma powstała już w IX wieku na terenie Imperium Bułgarskiego. Stworzyli ją mnisi Cyril i Metody - wtedy ten alfabet nazywał się głagolicą. Ta została stopniowo zastąpiona przez opracowaną na początku X wieku cyrylicę (której nazwa pochodzi od imienia jednego z twórców alfabetu). Pomimo tak długoletniego istnienia, cyrylica swoją stałą formę zyskała dopiero w latach 70. XIX wieku. Ilość liter ustaliła się na poziomie 32, po wojnie nieznacznie zredukowana do 30. Bułgarzy są bardzo dumni ze swojego alfabetu, który z ich kraju rozprzestrzenił się do wielu państw Europy Wschodniej. Cyrylicą posługują się przecież Ukraińcy, Białorusini, czy wreszcie Rosjanie – mieszkańcy największego pod względem powierzchni kraju na świecie. Mają nawet specjalne święto, obchodzone 24 maja, na cześć twórców alfabetu – Cyryla i Metodego.

Ciekawostki o języku bułgarskim

Język bułgarski nie jest niestety podobny do języka polskiego. Niektóre różnice mogą być przyjemne dla Polaków uczących się bułgarskiego – w tym języku nie istnieją bowiem przypadki. W zamian za to trudną okazuje się odmiana czasownika – w języku bułgarskim funkcjonuje aż dziesięć czasów i wiele różnych trybów. Najciekawszym z nich jest niewątpliwie "tryb nieświadka", czy sposób mówienia używany wtedy, gdy opowiadamy o wydarzeniach, których nie wiedzieliśmy bezpośrednio, ale dowiedzieliśmy się o nich od kogoś. Różnice między bułgarskim a polskim występują również w sferze słownictwa. W bułgarskim funkcjonuje bardzo dużo obcobrzmiących słów, które nie pochodzą z języków słowiańskich – są zapożyczeniami z greckiego i tureckiego. Istnieją jednak słowa o słowiańskim pochodzeniu. Problem pojawia się wtedy, kiedy słowa brzmią znajomo, ale znaczą zupełnie co innego – stanowią wtedy tzw. parę fałszywych przyjaciół. Możemy na przykład bardzo się zdziwić, gdy spytamy Bułgara o drogę. Kiedy uzyskamy odpowiedź "направо (naprawo)" i rzeczywiście skręcimy w prawo, nie dotrzemy do celu – słowo to powiem oznacza "prosto". Zdziwić się możemy również w sklepie spożywczym – pod arbuzem przeczytamy bowiem podpis "диня (dinja)", pod truskawką – "ягода (jagoda)", a pod produktami wykonanymi z pszenicy – "жито (żyto)". Zaskoczyć nas może także określanie panny młodej słowem "булка (bułka)", które nam nie kojarzy się wcale z piękną kobietą w sukni ślubnej. Podobnie zabawne sytuacje możemy wywołać, zwyczajnie przedstawiając się Bułgarom. Niewątpliwie wielu z nich uśmiechnie się, kiedy powiemy, że mamy na imię Kalina – zdrobnienie bowiem – Kalinka – po bułgarsku oznacza biedronkę. Uśmiech wywołają również osoby o imieniu Maja, szczególnie, jeśli wypowiedzą swoje imię specyficznie je akcentując. Wtedy imię to będzie oznaczać drożdże! O ile dwa podane imiona przywoływać mogą sympatyczne skojarzenia, o tyle Agnieszka, Celina i Kamila mogą wywołać u Bułgarów ataki śmiechu. Popularne w Polsce imię Agnieszka do złudzenia przypomina bowiem słowo oznaczające jagnięcinę. Celina z kolei oznacza bardzo powszechne warzywo – seler. W najgorszej sytuacji znajdą się wszystkie Kamile – "kamila (камила)" oznacza bowiem… wielbłąda. W niektórych przypadkach możemy odwdzięczyć się Bułgarom tym samym i nie móc powstrzymać śmiechu, gdy oni podadzą swoje imiona. Taka sytuacja może mieć miejsce, gdy spotkamy mężczyznę o imieniu, które w bułgarskim przywołuje na myśl wspaniałe, męskie cechy – siłę i niezłomność. Brzmi ono Żeliasko (Желяско).

Bułgaria może być bliska Polakom ze względu na to, że w ostatnich latach stała się jednym z najczęściej wybieranych kierunków turystycznych. Warto więc zapoznać się z językiem bułgarskim, posiadającym bogatą historię oraz ciekawe słownictwo, łączące kultury wschodniosłowiańskie, arabskie i bałkańskie. Opanowanie bułgarskiego będzie się więc wiązało nie tylko z nauką stworzonego na terenie Bułgarii alfabetu – cyrylicy, ale także z uzyskaniem możliwości uniknięcia podczas wakacyjnych wojaży śmiesznych czy niezręcznych sytuacji wynikających z różnych znaczeń podobnych słów.